پایگاه تخصصی احکام شرعی سامانه کوثر بلاگ

گونه های آسانی احکام

4ـ تدریج

گاه شرایط مکلف به گونه ای است که مکلف باید به صورت مرحله ای و تدریجی به وظیفه خود عمل کند. که در احکام شرعی مصادیق فراوانی دارد.

به عنوان نمونه اگر کسی نمی تواند ایستاده نماز بخواند، می تواند نشسته بخواند و اگر نشسته نیز نمی تواند نماز بخواند، می تواند خوابیده نماز بخواند.

منبع: برگرفته از کتاب احکام آسان، محمود اکبری، صص 18ـ 36

گونه های آسانی احکام

3ـ تبدیل

گاه شرایط مکلف ایجاب می کند که تکلیف تبدیل پیدا کند، مثلا کسی که نمی تواند در مراسم حج واجب قربانی کند، باید ده روز روزه بگیرد.

و یا تبدیل نیت نماز جماعت به فرادا،

تبدیل روزه یوم الشک به رمضان،

تبدیل نماز جماعت که اتصال آن قطع شده، به فرادا،

تبدیل قصاص به دیه در صورت رضایت ولی دم،

تبدیل وضو و غسل به تیمم.

منبع: برگرفته از کتاب احکام آسان، محمود اکبری، صص 18ـ 36

گونه های آسانی احکام

2ـ تخفیف

احکام شرعی با شرایط و توان مکلف همراه است.

گاه شرایط مکلف ایجاب می کند که احکام شرعی تخفیف پیدا کند، همچون نماز مسافر که در سفر باید نمازهای چهار رکعتی را با شرایطی، دو رکعتی بخواند.

(توضیح المسائل مراجع، م 728)

منبع: برگرفته از کتاب احکام آسان، محمود اکبری، صص 18ـ 36

گونه های آسانی احکام

1ـ در حد توانایی

  از ویژگی های احکام اسلام، تکلیف در حد توانایی و قدرت است. یکی از شرایط تکلیف، قدرت است و آنجا که مکلف قدرت ندارد بر او واجب نیست. لا یکلف الله نفسا إلا وسعها بقره/286. وسع پایین تر از طاقت است، خداوند پایین تر از طاقت بندگان را مکلف ساخته است.

  امام صادق علیه السلام فرمود: والله ما کلّف الله العباد إلا دون ما یطیقون إنما کلّفهم فی الیوم و اللیلة خمس صلوات و کلّفهم فی کل ألف درهم خمسة و عشرین درهما و کلّفهم فی السنة صیام ثلاثین یوما و کلّفهم حجّة واحدة و هم یطیقون أکثر من ذلک.(خصال صدوق، ج 2، ص 531.)

به خدا سوگند که خداوند بندگان را جز به کمتر از طاقت آنها تکلیف نکرده است، به آنان در شبانه روز پنج نماز واجب کرده و در هر هزار درهم بیست و پنج درهم (زکات) واجب نموده و در یک سال، روزه سی روز را واجب کرده و برای آنان حج را فقط یک بار واجب کرده در حالی که توانایی انجام بیشتر از اینها را دارند. (نهج البلاغه، نامه 51.)

امام علی علیه السلام فرمود: اعلموا أنّ ما کُلفتم به یسیر و أن ثوابه کثیر:  بدانید آنچه به عهده شماست اندک است و ثواب آن بسیار.

 منبع: برگرفته از کتاب احکام آسان، محمود اکبری، صص 18ـ 36

اگر امام جماعت نماز قضا بخواند آیا مأموم میتواند نماز واجب بخواند؟

مسأله 1409. اگر امام جماعت قضای نماز یومیه خود را می خواند می شود به او اقتدا کرد؛ ولی اگر نمازش را احتیاطا قضا می کند یا قضای نماز کس دیگری را می خواند، اگر چه برای آن پول نگرفته باشد، اقتدای به او اشکال دارد  ولی اگر انسان بداند که از آن کس که برای او قضا می خواند نماز فوت شده که در این صورت اقتدای به او اشکال ندارد.

منبع: مشاهده شده در توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 670